Đằng sau cơn ho là nỗi lo mắc bệnh

Sau bữa cơm chiều với gia đình, ông M.T.L (49 tuổi, ở TP HCM) bỗng bắt đầu sốt, ho, đau nhức người. Ông tự mua thuốc uống suốt 3 ngày cũng không khỏi. Các cơn ho ngày càng trở nặng, đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP HCM) thì các bác sĩ xác định ông bị viêm phổi cấp và phải điều trị tích cực 4 ngày sau đó.

Không chủ quan với những triệu chứng ban đầu

"Lúc đầu tôi chỉ nghĩ là bị cảm cúm thông thường, không ngờ bệnh trở nặng nhanh như vậy. Giờ nằm viện mới thấy sức khỏe quan trọng, không nên chủ quan hay xem thường những triệu chứng ban đầu như ho hay sốt nhẹ" - ông L. rầu rĩ.

Bà N.T.M (70 tuổi, ở TP HCM, có tiền sử tăng huyết áp và tai biến mạch máu não) cũng nhập viện trong tình trạng sốt cao, khó thở sau 3 ngày tự mua thuốc uống không kê đơn. Qua thăm khám và chụp X-quang, bác sĩ phát hiện tổn thương viêm cả hai phổi. Sau 5 ngày điều trị bằng kháng sinh, hỗ trợ hô hấp và bảo đảm dinh dưỡng, sức khỏe bà mới cải thiện và được xuất viện, theo dõi ngoại trú.

Bác sĩ Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP HCM) thăm khám cho bệnh nhân bị bệnh hô hấp

Tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, nhiều trường hợp bệnh trở nặng do chủ quan với các biểu hiện ban đầu. BS.CKII Hồ Quốc Khải, Phó trưởng Khoa Nội hô hấp - Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho hay số bệnh nhân mắc bệnh hô hấp do thời tiết chuyển mùa, độ ẩm cao. Đây là môi trường lý tưởng để các tác nhân gây bệnh phát tán mạnh mẽ, nhất là trong không gian kín, ô nhiễm. "Những người có bệnh hô hấp mạn tính rất dễ bị khởi phát đợt cấp trong điều kiện thời tiết như hiện nay. Ngoài ra, người cao tuổi, người hút thuốc lá hoặc có bệnh nền như tim mạch, đái tháo đường… cũng là nhóm nguy cơ cao" - bác sĩ Khải cảnh báo.

Trong khi đó, ở Bệnh viện Nhi Đồng 2 (TP HCM), số trẻ bị viêm hô hấp cấp cũng gia tăng đột biến. Trong số hơn 4.500 lượt bệnh nhi khám ngoại trú mỗi ngày thì khoảng 1.800 ca bệnh về hô hấp, ước tính tăng 30% - 40% so với bình thường.

Theo bác sĩ Trần Nguyên Khôi, Phó trưởng Khoa Khám bệnh, thời điểm từ tháng 9 đến tháng 11 hằng năm là giai đoạn ghi nhận sự gia tăng rõ rệt các bệnh lý viêm đường hô hấp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong bối cảnh thời tiết mưa bão nhiều, độ ẩm cao như hiện nay.

Khoa Hô hấp 1 của bệnh viện đang điều trị hơn 180 bệnh nhi. Khu Cấp cứu luôn trong tình trạng quá tải. Nhiều trẻ phải thở ô-xy, hỗ trợ hô hấp áp lực dương. Các bệnh phổ biến gồm viêm phổi, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản và hen suyễn.

"Trẻ dưới 5 tuổi là đối tượng dễ bệnh nặng nhất do hệ miễn dịch còn yếu. Trong đó, 10% - 20% trẻ bị viêm hô hấp dưới cần nhập viện để điều trị tích cực" - bác sĩ Khôi khuyến cáo.

Những nhầm lẫn cần nhớ

Theo các bác sĩ, nhiều phụ huynh thường nhầm lẫn giữa cảm lạnh và cúm mùa. Cảm lạnh chỉ gây sốt nhẹ, ho, sổ mũi, thường khỏi sau 5 - 7 ngày và ít biến chứng. Ngược lại, cúm mùa có biểu hiện sốt cao đột ngột (39 - 40 độ C), kèm đau cơ, mệt mỏi, biếng ăn, kéo dài 7 - 10 ngày và dễ gây biến chứng như viêm phổi, viêm tai giữa, thậm chí viêm cơ tim.

Ngoài yếu tố thời tiết, việc trẻ quay trở lại trường học sau kỳ nghỉ hè cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ lây lan virus do môi trường lớp học kín, tiếp xúc gần. Các yếu tố khác như điều kiện sống chật chội, thiếu thông thoáng hoặc để trẻ nhiễm lạnh cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Bác sĩ Hồ Quốc Khải lưu ý bệnh viêm đường hô hấp chủ yếu lây qua 3 đường chính. Thứ nhất là giọt bắn trực tiếp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Thứ hai là tiếp xúc gián tiếp, ví dụ chạm vào tay nắm cửa hoặc đồ vật có chứa mầm bệnh rồi đưa tay lên mũi, miệng. Thứ ba là qua không khí, khi các hạt khí dung mang mầm bệnh tồn tại trong môi trường kín.

Để phòng ngừa bệnh, các bác sĩ khuyến cáo nên đeo khẩu trang nơi công cộng, rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, giữ nhà cửa thông thoáng, tránh tiếp xúc với khói thuốc và bụi bẩn.

Các đối tượng nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người già và người có bệnh mạn tính nên tiêm ngừa các loại vắc-xin như cúm, phế cầu, sởi, ho gà, RSV. Đồng thời, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục đều đặn và ngủ đủ giấc để nâng cao sức đề kháng. "Một lưu ý quan trọng là không tự ý cho trẻ sử dụng thực phẩm chức năng hay thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi nếu sử dụng xi-rô có bạc hà có thể gây ức chế hô hấp. Trẻ dưới 1 tuổi không dùng mật ong vì có thể bị nhiễm botulinum" - bác sĩ Trần Nguyên Khôi nhấn mạnh.