Những ngày gần đây, tại các bệnh viện (BV) trên địa bàn TP HCM, số bệnh nhân nhập viện điều trị bệnh viêm hô hấp cấp tăng bất thường. Chỉ riêng tại BV Nhi Đồng 2, trong tháng 10, trung bình mỗi ngày BV có khoảng 1.760 lượt trẻ đến khám các bệnh lý hô hấp, tăng gần gấp đôi so với tháng 9. Số ca nhập viện cũng tăng từ 286 lên 475 ca/tuần.
"Ná thở" với bệnh hô hấp
Ghi nhận tại nhiều BV, lượng bệnh nhân mắc hô hấp tăng khoảng 20% so với các tháng trước. Theo BS Hồ Quốc Khải, Phó trưởng Khoa Nội hô hấp - BV Nhân dân Gia Định, những bệnh thường gặp trong giai đoạn này là viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi, cảm cúm… và nhiều đợt cấp của bệnh mạn tính như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giãn phế quản. "Nguyên nhân chủ yếu là do thời tiết mưa nắng thất thường, độ ẩm cao, điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus phát triển, lây lan nhanh trong môi trường kín hoặc ô nhiễm. Đối tượng trẻ em, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền dễ bị tổn thương nhất" - BS Khải cảnh báo.
Phụ huynh đưa trẻ thăm khám trước khi tiêm vắc-xin phòng bệnh tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM
BS Phan Vĩnh Thọ, Trưởng Khoa Nhiễm D - BV Bệnh nhiệt đới, cho biết viêm đường hô hấp là nhóm bệnh phổ biến vì hầu như ai cũng từng mắc. Tuy nhiên, mức độ có thể từ nhẹ đến nặng. Người bệnh thường có biểu hiện sốt, sổ mũi, đau họng nhưng trường hợp nặng có thể khó thở, tím tái, thậm chí phải hồi sức tích cực. Bệnh thường bùng phát mạnh từ tháng 10 đến tháng 12 khi thời tiết bắt đầu lạnh, độ ẩm cao và cơ thể chưa kịp thích nghi. Qua phân tích của BV Bệnh nhiệt đới về bệnh nhân viêm đường hô hấp thì do virus chiếm tỉ lệ cao nhất, đặc biệt là rhinovirus, virus hợp bào hô hấp (RSV) và virus cúm. Đặc biệt, đối với trẻ em dưới 2 tuổi, virus hợp bào hô hấp là tác nhân nguy hiểm nhất, còn đối với người lớn thì vi khuẩn phế cầu là nguyên nhân hàng đầu gây biến chứng nặng.
Số liệu giám sát bệnh truyền nhiễm năm 2024 tại thành phố trước đó cũng chỉ ra rằng trung bình có từ 16.000 đến 18.000 ca viêm đường hô hấp được ghi nhận mỗi tháng. Con số này có xu hướng tăng cao trong quý cuối năm, tức vào thời điểm nhiệt độ, độ ẩm thường thay đổi đột ngột.
Dịch bệnh phức tạp, kéo dài
Trong khi đó, dịch bệnh sốt xuất huyết (SXH) cũng đang lây lan, đe dọa cộng đồng. PGS-TS Nguyễn Vũ Thượng, Phó Viện trưởng Viện Pasteur TP HCM, cảnh báo dù các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp như diệt lăng quăng, diệt muỗi, truyền thông cộng đồng, song số ca mắc SXH vẫn chưa có dấu hiệu giảm. "Thậm chí có khả năng lập đỉnh dịch lần thứ 2 trong năm" - ông Thượng khuyến cáo.
Theo Viện Pasteur TP HCM, tính đến tuần 41 (ngày 12-10), toàn khu vực phía Nam ghi nhận hơn 93.000 ca mắc SXH, tăng 146,3% so với cùng kỳ năm 2024 (37.985 ca). Dịch đang ở mức đỉnh, tập trung nhiều tại các địa phương như TP HCM, Tây Ninh, Đồng Nai, An Giang, Cần Thơ… Tổng cộng khu vực đã ghi nhận 28 trường hợp tử vong do SXH, trong đó các tỉnh miền Đông đã là 22 ca.
Hiện virus Dengue type 2 vẫn chiếm ưu thế, song đã xuất hiện các ca nhiễm type 3, cho thấy nguy cơ dịch kéo dài và phức tạp hơn. Mặc dù các địa phương đã xử lý gần như 100% ổ dịch, triển khai can thiệp diện rộng và tăng cường truyền thông nhưng tình hình dịch bệnh SXH vẫn chưa giảm bền vững, nhất là tại khu vực miền Đông Nam Bộ.
Riêng tại Đồng Nai, tính đến ngày 23-10, toàn tỉnh ghi nhận hơn 19.000 ca mắc SXH, trong đó trẻ dưới 15 tuổi chiếm 47% (9.145 ca). Số ca tăng hơn 150% so với cùng kỳ năm ngoái với 5 ca không qua khỏi. Địa phương này cũng đã phát hiện 5.289 ổ dịch, tăng gần 160% so với cùng kỳ (2.038 ổ dịch). Tỉ lệ ổ dịch được xử lý đạt 99,92% (5.285/5.289).
Trước diễn biến này, Viện Pasteur đề nghị các tỉnh, thành tăng cường biện pháp quyết liệt hơn. Đặc biệt là chiến dịch diệt lăng quăng, diệt muỗi, xử lý triệt để ổ dịch và đẩy mạnh giám sát, tuyên truyền để nâng cao ý thức người dân trong phòng dịch bệnh.
Cẩn trọng với virus đột biến gien
Theo các bác sĩ, cúm dù chưa xuất hiện chủng virus đột biến mới nhưng không thể lơ là. Ngành y tế cảnh báo nguy cơ dịch bùng phát nếu virus cúm biến đổi gien hoặc kháng nguyên. Các biện pháp phòng bệnh thường nhật như giữ ấm cơ thể, đeo khẩu trang nơi công cộng, tránh môi trường ô nhiễm hay vệ sinh tay thường xuyên đều quan trọng. Tiêm chủng là biện pháp dự phòng hiệu quả và chủ động, giúp cơ thể tạo miễn dịch đối phó lại tác nhân gây bệnh, giảm nguy cơ lây nhiễm và hạn chế mức độ nặng khi mắc bệnh. Tiêm các vắc-xin phòng cúm, phế cầu và bệnh hô hấp khác góp phần tạo "lá chắn" cộng đồng, bảo vệ những đối tượng có nguy cơ cao.
