Thời gian gần đây, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM tiếp nhận nhiều bệnh nhân trẻ tuổi bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim cấp có chung đặc điểm là bị tăng huyết áp mà không hay biết. Tăng huyết áp được mệnh danh là "kẻ giết người thầm lặng", thường không có triệu chứng, song đến khi bộc phát là rất nguy hiểm.
Thói quen "cày đêm"Điển hình là trường hợp anh N.L.H (29 tuổi, ở TP HCM), làm việc trong lĩnh vực công nghệ, thường xuyên thức khuya và ít vận động. Một buổi sáng, khi đang chuẩn bị đi làm, anh H. bất ngờ cảm thấy choáng váng, yếu liệt nửa người và nói khó; gia đình đưa đi cấp cứu thì được chẩn đoán bị đột quỵ do thiếu máu não. Điều khiến mọi người sốc là kết quả khám cho thấy anh bị tăng huyết áp nhiều năm nhưng không hay biết. Vì không khám sức khỏe định kỳ, bệnh nhân đã bỏ qua các dấu hiệu mệt mỏi, đau đầu thoáng qua.
TS-BS Bùi Thế Dũng, Trưởng Khoa Nội Tim mạch-Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, tư vấn cho bệnh nhân
TS-BS Bùi Thế Dũng, Trưởng Khoa Nội Tim mạch-Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết trong quá trình làm việc, ông đã gặp không ít trường hợp đột quỵ, nhồi máu cơ tim đưa tới cấp cứu mới phát hiện bị tăng huyết áp. "Đột quỵ, nhồi máu cơ tim không chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà người trẻ với lối sống căng thẳng, thiếu vận động cũng có nguy cơ nếu không kiểm soát huyết áp và chăm sóc sức khỏe đúng cách. Tỉ lệ tăng huyết áp ở người trẻ dưới 35 tuổi đây có xu hướng tăng so với trước đây"-BS Dũng cảnh báo.
Một số điều tra tại Việt Nam cũng cho thấy tăng huyết áp ở người trẻ khá cao, dao động từ 4 – 5% trong tổng số người tăng huyết áp. Con số này cũng đã gia tăng so với trước đây.
Theo phân loại, tăng huyết áp có 2 loại: Tăng huyết áp vô căn (không có nguyên nhân). Thông thường lứa tuổi mắc trên 40 tuổi (chiếm tỉ lệ 90 – 95% trong tổng số người tăng huyết áp). Tăng huyết áp có nguyên nhân (chiếm từ 5 – 10% trong tổng số người tăng huyết áp). Tình trạng này thường gặp ở người dưới 40 tuổi, thậm chí có những người còn trẻ hơn. Trong nhóm này có nhiều yếu tố gây bệnh.
Theo BS Dũng, nguyên nhân tăng huyết áp ở người trẻ có liên quan trực tiếp tới thói quen lối sống, có thể kể tới như: Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp, thực phẩm ngâm muối. Các thực phẩm này chứa nhiều muối, làm huyết áp tăng lên. Ít vận động, ngồi nhiều khiến cơ thể giữ lại nhiều muối, làm tăng huyết áp. Căng thẳng trong công việc, làm việc nhiều, ít ngủ. Một bộ phận giới trẻ có thói quen "cày đêm", khi làm khuya thường dùng các chất kích thích như: thuốc lá, nước tăng lực, cà phê… Những chất này kích thích nhịp tim, làm huyết áp tăng cao.
Ngoài ra, còn có một số yếu tố nguy cơ khác làm tăng huyết áp ở người trẻ, như bệnh thận. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tăng huyết áp ở người trẻ do thận giữ muối và nước, đẩy huyết áp tăng cao. Người thừa cân, béo phì cũng có nguy cơ tăng huyết áp cao hơn so với người bình thường.
Thay đổi lối sốngViệc phát hiện tăng huyết áp sớm không khó, chỉ cần đo huyết áp. Theo BS Dũng, mọi người nên đo huyết áp ít nhất 1 lần/năm từ lứa tuổi 18 trở lên. Trường hợp phát hiện tăng huyết áp, người bệnh cần đi khám thêm các chuyên khoa tim mạch để xác định nguyên nhân và có hướng điều trị hiệu quả.
Nếu tăng huyết áp do thừa cân, bệnh nhân sẽ được tư vấn giảm cân, thay đổi chế độ ăn. Nếu do ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, sẽ được tư vấn giảm muối và thay đổi lối sống, tăng cường tập luyện thể dục thể thao.
Để phòng ngừa tăng huyết áp cần hạn chế uống rượu, trà đặc, cà phê, nước tăng lực. Không hút thuốc lá. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ đóng hộp; nên ưu tiên thức ăn tự nấu để kiểm soát lượng muối. Hạn chế các loại đồ chấm mặn như mắm tôm, nước mắm mặn, bột canh. Tăng cường vận động, duy trì cân nặng hợp lý.
"Khi có bất cứ biểu hiện bất thường nào trong cơ thể như đau xương khớp, đau đầu kéo dài… cần đi khám bác sĩ. Đặc biệt, không nên lạm dụng thuốc giảm đau vì bản thân các loại thuốc này cũng có thể gây tăng huyết áp"-BS Dũng khuyến cáo.
